BK8

Sở hữu trí tuệ trong ngành văn hóa và du lịch: Cần xây dựng ý thức và nhận thức của các chủ thể liên quan

bởi quản trị viên | Ngày đăng: 29-09-2019

      Ngày 28/9, Trường ĐH Văn hóa TP.HCM đã tổ chức Hội thảo “Các vấn đề sở hữu trí tuệ trong ngành văn hóa và du lịch” với sự tham gia của các nhà khoa học, nhà quản lý, giảng viên trong lĩnh vực văn hóa, du lịch và pháp lý liên quan đến sở hữu trí tuệ (SHTT). Đây là diễn đàn để các đại biểu nhìn nhận, trao đổi, truyền thông hiệu quả công tác tạo lập và bảo vệ quyền SHTT của các nhóm chủ thể liên quan trong lĩnh vực văn hóa và du lịch. Hội thảo là một trong những hoạt động của dự án cấp Nhà nước “Đào tạo về SHTT trong ngành văn hóa và du lịch” thuộc Chương trình phát triển tài sản trí tuệ giai đoạn 2016-2020. Dự án thông qua các hoạt động cụ thể, hướng tới việc nâng cao nhận thức, năng lực của các tổ chức, cá nhân trong ngành văn hóa và du lịch về SHTT, trên cơ sở đó nhằm góp phần mang tới những thay đổi tích cực trong việc tuân thủ, quản lý và thực thi các quy định về quyền sở hữu, phát triển tài sản trí tuệ trong ngành tại Việt Nam.

Đoàn chủ tọa Hội thảo.

      Phát biểu đề dẫn, PGS.TS Lâm Nhân, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Văn hóa TP.HCM cho rằng, trong quá trình phát triển kinh tế đất nước và hội nhập khu vực, quốc tế ngày càng mạnh mẽ, sâu rộng như lâu nay, SHTTđã trở thành một vấn đề quan trọng, đặt ra nhiều yêu cầu cần phải được nhìn nhận và bảo hộ về mặt pháp lý. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, nhiều tổ chức, cá nhân vẫn chưa nhận thức chính xác và đầy đủ về SHTT cũng như các vấn đề liên quan.

      Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu, đào tạo và hỗ trợ tư vấn Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ, Luật SHTT đã ban hành khá lâu, đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập cần được điều chỉnh, cập nhật cho phù hợp hơn.

Một góc Hội thảo sáng 28/9

      Báo cáo của Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, thời gian qua, nhất là sau khi Luật SHTT được ban hành năm 2005, thì nhận thức của các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam đã tăng lên đáng kể. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì tình hình quản lý, thực thi và tuân thủ quyền SHTT trong ngành văn hóa và du lịch vẫn còn yếu kém, bất cập chưa thể được khỏa lấp. Tình trạng vi phạm các quyền SHTT rất tràn lan, phổ biến, phức tạp và khó kiểm soát, chủ yếu tập trung nhiều vào các nội dung quyền tác giả trong sách báo, phim ảnh, bản quyền phần mềm máy tính,…

Đại biểu trình bày tham luận tại Hội thảo. 

      Theo NCS.ThS Nguyễn Phương Thảo, giảng viên Khoa Luật Dân sự, Trường ĐH Luật TP.HCM, bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan là lĩnh vực không mới trong pháp luật SHTT Việt Nam. Mặc dù các quy định pháp luật điều chỉnh đối tượng này đã được ban hành từ lâu nhưng hành vi xâm phạm vẫn diễn ra phổ biến. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là ý thức tôn trọng quyền SHTT của người dân còn kém, một số trường hợp do chưa có cơ hội tiếp cận các quy định pháp luật liên quan nên không nhận thức được về hành vi trái pháp luật của mình.

Đại biểu trình bày tham luận tại Hội thảo.

      Tại hội thảo, các đại biểu đã phân tích thêm về các vụ vi phạm SHTT trong thời gian qua được dư luận đặc biệt quan tâm, trong đó tiêu biểu là vụ tranh chấp quyền tác giả các hình tượng nhân vật trong truyện tranh Thần đồng đất Việt vừa tuyên án hồi đầu tháng 9.2019. Giảng viên Nguyễn Phương Thảo cho rằng, số vụ kiện tụng mang nhau ra tòa chỉ chiếm phần rất nhỏ so với tranh chấp và vi phạm thực tế. Hầu hết chủ thể quyền không có động lực trong các vụ kiện, bởi vì họ thấy rằng kiện tụng quá gian nan. Như trường hợp tác giả Lê Linh trong vụ kiện Thần đồng đất Việt cho thấy, tác giả phải mất 12 năm, từ 2002-2019 mới đòi được công lý.

      Tiếp tục câu chuyện về kết quả vụ Thần đồng đất Việt, PGS.TS Lê Thị Nam Giang nói thêm rằng, qua vụ án cho thấy, hiện nay việc xác định tác giả, đồng tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả trong một số tác phẩm đặc thù vẫn đang đặt ra nhiều câu hỏi cho các nhà pháp lý. “Trong câu chuyện Thần đồng đất Việt, nếu bà Phan Thị Mỹ Hạnh chứng minh được ý tưởng không chỉ nằm trong đầu bà mà bà ngồi cạnh Lê Linh, đưa ra những góp ý và yêu cầu Lê Linh thể hiện, tôi nghĩ trong trường hợp này bà được công nhận quyền tác giả, rất tiếc là phía Phan Thị đã không chứng minh được, và tòa xét xử dựa trên cơ sở chứng cứ là phù hợp”. Tương tự vậy, trong lĩnh vực phần mềm máy tính, nhiều khi có sự tham gia của hàng chục kỹ sư để lập nên phầm mềm, trường hợp đó xác định đồng tác giả không phải là câu chuyện đơn giản.

Ban Tổ chức Hội thảo chụp ảnh lưu niệm cùng đại biểu.

      Tại hội thảo, các chuyên gia cũng đã nêu kinh nghiệm thực tiễn về SHTT trong lĩnh vực văn hóa và du lịch tại các quốc gia trên thế giới nhằm rút kinh nghiệm thực tế tại Việt Nam. Trao đổi về định hướng và giải pháp phát triển việc bảo hộ, quản lý tài sản trí tuệ địa phương gắn với tài nguyên trong phát triển du lịch ở Việt Nam, TS Từ Mạnh Lương, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ VHTTDL cho rằng, Việt Nam cần đẩy mạnh liên kết tập thể, liên kết vùng để xây dựng một số sản phẩm, dịch vụ với nhãn hiệu tập thể hay nhãn hiệu liên kết nhằm tạo cho sản phẩm, dịch vụ có quy mô lớn, sức cạnh tranh cao. Bên cạnh đó, cần tăng cường giới thiệu các sản phẩm, dịch vụ đã được xây dựng dưới hình thức chỉ dẫn địa lý hay nhãn hiệu tới thị trường trong và ngoài nước gắn chặt với kế hoạch xúc tiến quảng bá du lịch địa phương, quốc gia. Mở rộng các chủ đầu tư tham gia vào phát triển nhãn hiệu, coi đây là nhiệm vụ quan trọng trong quá trình bảo hộ và quản lý tài sản trí tuệ…

Thùy Trang